TẾT TRÊN MÁI NHÀ

 

II  TẾT TRÊN MÁI NHÀ

    Từ ngày cha tôi bệnh gia đình tôi kiệt huệ. Mọi việc trong gia đình đều do mẹ tôi gánh vác. Bà cũng đi gặt thuê cấy mướn từ sáng sớm đến tối mịt mới về. Mỗi lần về trong nón của bà lú nào cũng có ít gạo hoặc nắm sắn. Hôm nay bà về không hai mắt lại đỏ hoe.Tôi đến bu vào lưng bà nói:

     -Mẹ khóc à?

     Mẹ tôi vội quặt mấy giọt nươc mắt vào ống tay áo:

     -Mẹ đâu có khóc. Mẹ chỉ gận thôi. Mẹ giận cho con mụ…

      Bà định nói gì đó cho hả giận. Bỗng  bà hạ giọng:

    -Con dợ (vợ) Chánh Bảy ngó rứa mà hung. Mấy bữa nay mẹ đi quạt giê lúa cho nó để trả nợ lúa vay lúc cha con ốm. Làm cả ngày không có chút chi bỏ bụng. Mệt quá, mẹ ngồi xuống nghỉ một chút rứa mà nó chưởi: “Cái tụi bay nhác nhớn như rứa đói là phải. Có của cho tụi bay ăn cũng uổng của. Hay là tụi bay làm qua loa lấy lệ để trả nợ..’’Nói rồi nó giằng lấy cái quạt trên tay mẹ làm cho mẹ ngã xuống, nó lại đá vào mông mẹ mấy cái rồi trề môi, nói: “Cái đồ giả đò giả chước thấy mà ớn’’.

    Nói đến đây tôi thây mắt bà ương ướt,tiếp;

    Bà ta nói rứa cũng oan cho những người nghèo. Như mẹ đây có nhác nhớn chi đâu, dù có muốn làm cũng chẵng có chuyện chi để làm. Đất không, nhà không. Còn chuyện làm thuê mỗi năm chi vài chục công là cùng, ai kêu đâu nữa mà làm. Nếu mạnh khỏe thì thôi, còn đau ốm, bệnh tật thì phải vay mượn. Nếu người ta cho vay mà lấy công thì coi như mình cũng có công ăn, việc làm. Ác nỗi họ đâu có cho mình làm như rứa mới chết cho chớ…Cho nên họ đã cho vay thì họ có chưởi hoặc họ làm gì gì đi nữa mình cũng chiụ. Nếu mình cải lại họ cũng chỉ nhờ được một lần thôi, không có lần thứ hai đâu.

      Đang nói, bà lại thở ra một cái. Có lẻ qua cách đối xử của vợ Chánh Bảy, mẹ tôi thấy kẻ giàu quá khinh thường người nghèo, họ xài xể, nộ nạt bất chấp già trẻ. Bà tiếp  :

    -Họ làm mà không nghĩ đến tương lai. Ngày xưa ông bà ta thường nói: “Không ai giàu ba họ, chẵng ai khố ba đời”. Nếu giàu mà có đức một chút thì con cháu họ sau nầy cũng giàu có lắm chứ chẵng chơi.

Đời cha mẹ khổ đã đành chỉ tội nghiệp cho tụi con. Nếu tụi con sau nầy mà cũng khổ như cha mẹ thì mẹ đau lòng lắm. Dẩu mẹ làm thay đổi được đời các con dù có chết mẹ cũng làm.

    Nói đến đây mẹ tôi thở ra một tiếng bất lực:

    -Mẹ chỉ nghĩ rứa thôi chứ cha mẹ làm được gì . May ra tụi con mới có thể làm thay đổi được đời mình…Nhưng mà nầy, nếu tụi con sau nầy làm ăn có khá lên cũng đừng làn điều ác mà mang tội với người ta. Sống biết thương người thì người ta mới thương mình chớ.

    -Dạ.

    Thời gian trôi đi cuối cùng vết thương cha tôi cũng lành. Ông lại tiếp tục vào rừng thanh, củi. Cũng sáng sớm ra đi, tối mịt mới về. Đêm đến hai cha con cũng ngủ một giường.Vậy mà lâu nay tôi cứ ngở mình là một đứa trẻ không cha.

    Khi cha tôi đi làm, ở nhà tôi lại tiếp tục đi chơi.  Chơi hết gò đất nầy đến bụi rậm kia. Chơi không thiếu trò nào. Hết hát bội đến cải lương, đánh giặc giã và buôn bán đồng nghêu…Trò nào tôi khiến bọn trẻ cũng nghe. Riêng trò đánh giặc giả không đứa nào  chịu nhận mình là giặc.

    Có một con bé tên là Hiền quần áo rách bươm lúc nào cũng để lộ cái lưng cháy nắng đen sì, nói;

    -Tau không làm giặc đâu. Giặc ác lắm, giặc nó bắn mẹ tau chết khi mẹ tau còn đói bụng. Cha tau nhận dô miệng mẹ tau một lát sắn rồi đem chôn luôn. Cha tau nói: “Tội nghiệp lắm các con ơi! Mẹ con chết đói, cha cho mẹ con một lát sắn, mẹ con ngậm xuống dưới đó cho đở đói kẻo tội nghiệp’’.Khi chôn mẹ tau rồi, đêm nào cha tau cũng ra mả nằm đến tận sáng mới dề. Mỗi lần đề cha tau run lập cập, tau hỏi: “Cha lạnh lắm hả?” Cha tau nói: “Cha không lạnh chỉ mẹ con nằm dưới đất mới lạnh”.

     Nghe nó nói tôi nhìn nó mà thương. Tôi nghĩ bụng: Nếu không có giặc thì làm gì mẹ nó chết, làm gì quần áo nó rách bươm. Thương nó thì nói vậy nhưng khi chơi rồi mọi chuyện đều quên béng.

    Chơi quên cả giờ giấc. Trưa chạy về nhà ăn vội nắm khoai khô hoăc củ sắn luột rồi chơi tiếp.Chơi đến đên khi nào không còn thấy mặt nhau nữa mới thôi. Tối chơi đến tận khuya mới nghỉ. Khi về, vừa bước chân đến nhà là nhảy lên giường ngủ ngay để nguyên cái hình mốc thếch với cái quần cộc bó sát da cả một tháng trời không giặt vì giặt sợ nó rách. Thế là an giấc.

    Đêm nay trời mưa không đi chơi được, tôi nằm mà tiếc rẻ cái trò chơi lúc chiều phe minh thua mà chưa gỡ. Tôi nghĩ: Ngày mai không cho cái Hiền chơi với phe mình nữa. Nó có hiền, có tội ngiệp nhưng nó còn khờ khạo và ngốc nghếch quá lúc nào nó cũng làm cho phe minh từ thua đến thua thấy mà ớn…

    Tôi đang suy nghĩ miên man, ngoại tôi từ ngoài vào. Bà vừa đi vừa nói:

    - Cho con chén cháo gà đây dậy ăn đi con.

    Nói rồi, bà chòm tới đưa chén cháo đến sát mặt tôi. Bỗng”Cụp’’một tiếng, tôi khóc rống lên. Mẹ tôi đang ngồi chỗ bếp giật mình chạy lại:

    -Ôi! chết con rồi! Từ từ thôi con, từ từ nào. Chắc tuột hết da miệng rồi thì phải ? Mẹ dặn mà trước khi ăn thì phải…

    Mẹ tôi chợt khựng lại, chén cháo vẫn còn nguyên trên tay của ngoại, tôi đã húp đâu mà tuột da miệng. Bà bồng xốc tôi lên lại’’Cụp’’một tiếng nữa, tôi khóc to hơn. Nhìn xuống thấy máu trên chân tôi chaỷ đỏ cả tấm ván. Bà la lên:

     -Chết con tôi rồi!Cha mi ổng làm cái bẩy mà…

    Cha tôi từ ngoài chạy vào hỏi mà run:

    -Cái chi rứa?Cái chi mà…

    Mẹ tôi lườm cha tôi:

    -Còn cái chi nửa, hai tấm ván kẹp nát đùi con rồi đây nè.

    Cha tôi chụp ngay điếu thuốc lá còn cháy dở trên miệng vò vò mấy cái nhét vào vết thương. Tôi lại khóc rống lên lần nữa. Cha ôi lính quýnh:

     -Thôi thôi, cha thổi cho con đây, thổi đây

    Nói rồi ông đưa sát miệng vào vết thương thổi vù vù. Mẹ tôi luôn miệng hỏi:

    -Con đở đau chưa ? Mẹ lấy cháo cho con ăn nghe?

     Lúc nầy tôi chẵng còn thiết chi chuyện ăn uống, chỉ lo há hốc môm ra mà khóc. Còn ngoại tôi cứ đứng lặng thinh trách mình: Cũng tại mình chống tay lên ván làm gãy đà nên ván kẹp cân cháu.

      Không biết hôm ấy đau đến cở nào mà tôi cứ hu hu cả đêm. Hu hu đến lúc nào thì nín đến bây giờ tôi không sao nhớ nỗi. Sáng hôm sau  bưng chén cháo ra, mùi thui xông lên nồng nặc, mẹ tôi còn tiếc rẻ:

    -Cháo ngon ri mà con ăn không được thật tội nghiệp.

     Từ ngày tôi đau chân, ngày nào mấy đứa bạn cũng đến lắp ló ngoài cửa rủ đi chơi. Ức quá, tôi đi thử mấy bước nhưng mỗi lần nhắc chân lên thì đau ê ẩm không sao bước được. Tôi không đi chơi các bạn cũng không đi. Nó cứ quẫn bên nhà nói đủ thứ chuyện. Chốc chốc nó lại dòm vào hỏi:

     - Chừ đi được chưa?

      Con bé Hiền ghét:

     - Mi nói như có thánh trên trời xuống phò, mới hồi nãy đến chừ mà vết thương đã lành chưa ? Thôi mình đi chơi đi. Nó đau chân không đi mình cũng không đi. Chẵng lẽ nó chết mình cũng chết theo à ?

  Thằng nhỏ nghe tiếng chết bực mình, sân si:

    - Mầy nói tầm bậy, chết chi mà chết. Thôi, mình đi chơi đi, đừng nói bậy nữa. Ở nhà mà nói chết cha tau nghe được ổng la lắm.

    Nói rồi, chúng kéo nhau đi. Đi được một lúc chúng lại kéo nhau dề. Tôi hỏi:

    - Răn bọn bay lại kéo nhau dề?

    -Không có mi bọn tau buồn lắm.

     Nghe nó nói tôi thấy mình là người quan trọng ,nhưng chúng nó buồn đâu chẵng thấy chỉ thấy tôi buồn. Một phần không được đi chơi, một phần vết thương sưng tấy đầy máu mủ. Mỗi lần mẹ về bà lại hỏi:

    -Cái chân con răn rồi?

    Tuy còn đau tôi vẫn nói:

    -Dạ, chân con hết đau rồi.

    -Rứa thì tốt. Đưa đây mẹ coi thử nào?

    Dở cái chân ra, bà trợn mắt:

    -Trời ơi!cái chân thế nầy mà nói hết đau rồi? Để mẹ rửa cho.                                                                                                      

    Nói rồi, bà lấy nước nóng tưới lên vết thương, tôi nghe trong người nóng bừng lên như đổ lửa. Từ đó mỗi lần thấy mẹ về tôi lại run. Nhưng cũng hay, chỉ trong thời gian ngắn chân tôi đã lành. Khi lành chân cũng là lúc người ta ăn tết.

    Chiều ba mươi, trên miếu ông Khởi kẻ vào người ra tấp nập. Người mặc áo dài, khăn đóng. Kẻ mặc áo trắng, quần đen đi lại xôn xao. Tôi chợp ngay cái áo ngắn tay không còn nút khoát vào người chạy ra xem. Vừa chạy vừa lấy tay giữ hai cái bâu áo cho khỏi phè ngực. Đến nơi, tôi thấy ở khu nhà bếp mấy cô chú xào nấu xì xèo. Trên sân miếu họ trải mấy chiếc chiếu củ rách nát. Chổ thũng cỏ lòi lên xanh rì. Trên chiếu người ta đặt mấy mâm ăn. Các cụ ngồi chung quanh chào mời ríu rít gắp gắp, lũm lũm cười nói râm ran.Thấy người ta ăn nhưng không biết người ta ăn gì? Tôi chòm tới xem thử. Vừa chòm mặt vào, có một bàn tay chắc nịch chụp vào vai, tôi giật mình quay lại. Một chú to khỏe nhìn tôi cười:

    -lùi ra đi cháu,để các cụ ăn.

    Tôi ráng nhìn thêm một chút nữa mới lùi. Khi lùi, hai mắt vẫn dáng vào mâm ăn. Bỗng’’bụp’’tôi vấp phải cái thành sân tế lộn nhào qua bên kia. Một miếng mãnh sành bén ngọt xoặc vào đùi rạch một đường dài thòn lòi thịt trắng hếu. Hoãn quá, tôi khóc há hốc. Nghe tiếng khóc, mấy chú ở chỗ nhà bếp chạy tới lôi tôi lên đập phủi lung tung. Khi đứng lên, tôi nghe trong miệng có cái gì đó mềm mềm. Lè ra xem thử, thì ra một miếng thịt heo mỡ nằm trong miệng. Ngậm lát thịt, tôi đi lại chỗ mấy cây hương người ta cắm xuống đất ngồi nhai. Nhai mà không dám nuốt, sợ nuốt nó mau hết. Máu trong vết thương chảy ra,  tôi lấy đất bột rắc lên chặn lại. Gió từ ngoài Bàu Sâu thổi vào người lạnh buốt. Vết thương bắt đầu đau nhứt nên cả người run lên như người ta bị bịnh.

    Ngồi một lúc, trên sân miếu đã vắng ngưởi. Mội cụ già râu tóc bạc ở lại sau cùng nói với xuống nhà bếp:

    -Có còn cái chi không cháu ? Cho mấy đứa nhỏ một ít.

     Người đàn ông từ trong nhà bếp chạy ra. Tay cầm con dao, tay kia cầm cái rổ gõ vào nhau nghe bèn bẹt:

    -Thưa cụ!Sạch nhẵn chẵng còn tí nào.

    Ông cụ nhìn bọn trẻ mà thương. Vì lúc ngồi vào mâm, bọn trẻ đứng nhìn các cụ ăn mà thềm thuồng. Vậy mà bây giờ người đầu bếp nói sạch nhẵn, ông chắp miệng nói một mình: “Tội nghiệp cho mấy đứa nhỏ’’.

     Người đàn ông nhìn thấy tôi liền nói:

    -Thưa cụ!Thằng nhỏ ngồi kia, lúc nãy con có cho nó một lát thịt.

     Nghe ông chú nói, tôi nghĩ: Mình với chú ấy có bà con chi không mà chú ấy cho minh lát thịt hè?

    Nói rồi họ kéo nhau ra về. Chú mang nồi, cô gánh thúng đi vội vã.Trên sân miếu vắng tanh. Mấy cây hương cũng tàn lụi từ bao giờ chỉ còn trơ lại mấy cái chu lạnh lẽo. Tôi lững thững ra về.

    Xóm làng giờ đây vắng vẻ. Đêm ba mươi tết của người nông dân nghèo chìm trong im lặng. Thỉnh thoảng đâu đó có một vài tiếng chó sủa vu vơ, rời rạc. Có lẽ nó sủa theo bản năng của nó thực ra nó cũng chẵng muốn sủa vì không đủ sức. Vã lại nó sủa để làm gì ? Có gì đâu phải sủa.

    Cái bóng đen của đêm ba mươi tết chỉ còn lại mình tôi bước đi chập chờn. Đi trong cái lạnh cắt da mà tôi không biết lạnh là gì.Về đến nhà, tôi sè sẹ lên giường. Nghe động, mẹ tôi bước tới chỗ cửa thò tay lên mái tranh rút ra cục lá chuối đưa cho tôi. Mở ra thấy cục xôi, tôi reo lên::

    -Xôi đâu ri mẹ?

    Mẹ tôi nói:

    -Hôm nay làng mình cúng tất niên, họ chia cho nhà mình đó.

    Tôi đưa cục xôi lên miệng ngoặm liền mấy miếng. Nuốt đến đâu người tôi nghe tê rần đến đó. Nhoáng một cái sạch nhẵn chỉ còn trơ lại mãnh lá chuối. Cầm mãnh lá chuối trên tay mà không muốn bỏ vì mùi lá chuối gói xôi thơm lừng nên tôi muốn giữ mãi cái hương vị đó bên mình. Tôi nghĩ: Tết là thế nầy đây, ước gì ngày nào cũng tết thì hay biết mấy.

     Từ đó ngày nào tôi cũng nhìn lên mái nhà. Nhìn mãi nhìn mãi mà tết không bao giờ về trên đó nữa.